اجرای پروژه با کیفیت بالا، هزینه شفاف و اطمینان بیشتر از اهداف اصلی هر کارفرمایی است. اخیرا مدیریت پیمان ساختمان به دلیل مزایای زیادش اهمیت ویژهای پیدا کرده و حتی جایگزین پیمانکاری سنتی شده است؛ اما این دو روش چه تفاوتی با هم دارند؟
مدیریت پیمان ساختمان چیست؟
در روش مدیریت پیمان ساختمان، مدیر پیمان مسئول مدیریت، برنامه ریزی، نظارت و هماهنگی اجرایی است و کارفرما هزینه پروژه را مستقیم پرداخت میکند؛ در واقع مدیر پیمان نماینده کارفرماست، پس هیچ دلیلی برای کاهش کیفیت و بهوجود آمدن هزینههای پنهان نیست و کارفرما در جریان تمام جزئیات مالی و اجرایی قرار میگیرد.
پیمانکاری سنتی چگونه عمل میکند؟
پیمانکاری سنتی سالها روش غالب ساختوساز بوده است. در این مدل کارفرما مبلغی مشخص را از ابتدا تعیین کرده و پروژه را بهطور کامل به پیمانکار واگذار میکند. از آنجا که پیمانکار باید پروژه را با همان مبلغ تحویل دهد، معمولاً تلاش میکند هزینهها را کاهش دهد تا سود بیشتری کسب کند؛ مسئلهای که گاهی میتواند منجر به کاهش کیفیت یا استفاده از نیروهای کمترمتخصص شود. همچنین در صورت ایجاد تغییرات در طراحی یا شرایط، امکان افزایش هزینه و ایجاد اختلاف نظر وجود دارد.
تفاوتهای کلیدی مدیریت پیمان و پیمانکاری سنتی
یکی از مهمترین دلایل جایگزینی مدیریت پیمان ساختمان تفاوتهای بنیادی آن با پیمانکاری سنتی است. در ادامه به مهمترین این تفاوتها اشاره میکنیم:
۱. شفافیت هزینهها
در مدیریت پیمان تمام فاکتورها و هزینهها ثبت شده و کارفرما در جریان کامل جزئیات مالی پروژه است. در روش سنتی هزینهها در قالب یک مبلغ کلی پنهان شده و جزئیات مشخص نیست.
۲. کیفیت اجرا
در مدیریت پیمان ساختمان، مدیر پیمان برای اعتبار خود تلاش میکند بهترین استادکارها و مصالح مناسب را انتخاب کند. اما در روش سنتی، پیمانکار ممکن است برای افزایش سود مصالح ارزانتر یا نیروهای کمتجربه به کار گیرد.
۳. انعطافپذیری
مدیریت پیمان امکان اعمال تغییرات طراحی یا تغییر نوع مصالح را بدون افزایش غیرمنطقی هزینه فراهم میکند. در مقابل، تغییرات در روش سنتی معمولاً هزینهزا و گاهی سخت یا غیرممکن است.
۴. انگیزه مالی
در مدیریت پیمان، افزایش هزینه موجب افزایش سود مدیر پیمان نمیشود، اما در روش سنتی سود پیمانکار وابسته به کاهش هزینههاست.
۵. زمانبندی دقیق
مدیر پیمان با برنامهریزی مرحلهای و نظارت روزانه، سرعت پیشرفت را بالا نگه میدارد؛ اما در روش سنتی تأخیرهای ناشی از کمبود نیرو یا خرید مصالح نامناسب بیشتر دیده میشود.
برای چه پروژههایی مدیریت پیمان مناسبتر است؟
هر پروژهای میتواند از مزایای مدیریت پیمان ساختمان بهره ببرد، اما چند دسته از پروژهها بیشترین سود را از این روش میبرند:
پروژههایی که نیاز به هماهنگیهای دقیق و کنترل مراحل متعدد دارند مثل پروژههای مسکونی چند واحدی، با این روش بسیار سریعتر و با کیفیت بهتر اجرا میشوند. ویلاهای لوکس که جزئیات در آنها اهمیت فراوانی دارد نیز از این روش سود میبرند. در پروژههای بازسازی نیز به دلیل تغییرات متعدد، مدیریت پیمان کارآمدترین شیوه محسوب میشود.
تأثیر مدیریت پیمان بر کیفیت اجرای پروژه
کیفیت، نقطهای است که تفاوت این دو روش را کاملاً آشکار میکند. وقتی مدیر پیمان وظیفه دارد پروژه را با بالاترین کیفیت ممکن اجرا کند، انتخاب استادکاران مجرب، کنترل مرحلهبهمرحله اجرا و استفاده از مصالح استاندارد در رأس کار قرار میگیرد.
اما در روش سنتی، کاهش هزینه معمولاً اولویت پیمانکار است و همین موضوع کیفیت نهایی را تحتتأثیر قرار میدهد.
جمعبندی
امروزه با توجه به افزایش هزینهها، اهمیت نظارت تخصصی و ضرورت کیفیت بالا، استفاده از مدیریت پیمان ساختمان در میان کارفرمایان بسیار رایج شده است. این روش به دلیل شفافیت مالی، کیفیت بالا، انعطافپذیری و قابلیت کنترل، یکی از حرفهایترین شیوههای ساختوساز در پروژههای کوچک و بزرگ است.
در مقابل، پیمانکاری سنتی همچنان برای برخی پروژههای کمریسک یا کارفرمایانی که بهدنبال روند سادهتر هستند مناسب است، اما مزایای مدیریت پیمان در اغلب پروژهها آن را به انتخابی مطمئنتر تبدیل میکند.
